“Tin mừng” trong “sách Tin Mừng” Mác-cô

Trong bốn sách Tin Mừng, danh từ “tin mừng” (euaggelion) xuất hiện 8 lần trong sách Tin Mừng Mác-cô (1,1.14.15; 8,35; 10,29; 13,10; 14,9; 16,15), xuất hiện 4 lần trong Tin Mừng Mát-thêu (Mt 4,23; 9,25; 24,14; 26,13) và không xuất hiện trong Tin Mừng Lu-ca và Tin Mừng Gio-an. Với số lần xuất hiện vượt trội so với các Tin Mừng khác, có thể “tin mừng” là đề tài quan trọng và đặc thù của Tin Mừng Mác-cô. Để tránh lầm lẫn, chúng tôi dùng thuật ngữ “Tin Mừng” (viết hoa) để chỉ bốn “sách Tin Mừng”). Từ “Tin Mừng” trong các kiểu nói “đọc Tin Mừng”, “học hỏi Tin Mừng”… được hiểu là bốn sách Tin Mừng (Mt, Mc, Lc, Ga). Ngoài nghĩa “sách Tin Mừng”, từ “tin mừng” còn có nghĩa khác; chúng tôi dùng từ “tin mừng” (viết thường) khi từ này không chỉ các sách Tin Mừng. Quan sát 8 lần từ “tin mừng” xuất hiện trong Tin Mừng Mác-cô có thể nói đến bốn nghĩa sau đây của danh từ “euaggelion”. (Các trích dẫn bản văn Mác-cô lấy trong Tin Mừng Mác-cô Hy Lạp – Việt.)

1) Tin mừng của Đức Giê-su

Tác giả mở đầu sách Tin Mừng Mác-cô qua lời giới thiệu: “Khởi đầu tin mừng của Đức Giê-su Ki-tô [Con Thiên Chúa]” (Mc 1,1). Như thế, “tin mừng của Đức Giê-su Ki-tô (to euaggelion Iêsou Khistou)” là tin mừng do chính Đức Giê-su rao giảng. Nội dung tin mừng ấy bao gồm lời nói, việc làm, cách sống, cách xử sự của Đức Giê-su.

Trong bốn sách Tin Mừng, kiểu nói “vì Đức Giê-su và vì tin mừng” chỉ xuất hiện 2 lần trong Tin Mừng Mác-cô (Mc 8,35; 10,29). Bối cảnh của hai lời này khác nhau. Mc 8,35 là một lời giáo huấn của Đức Giê-su mang tính phổ quát: “Ai muốn cứu mạng sống của mình, sẽ mất nó; nhưng ai sẽ mất mạng sống của mình vì Tôi, và vì tin mừng, sẽ cứu được mạng sống ấy” (Mc 8,35). Ở Mc 10,29, Đức Giê-su hứa với các môn đệ: “₂₉A-men, Thầy nói cho anh em: Không ai bỏ nhà cửa, hay anh em, chị em, mẹ, cha, con cái, ruộng đất, vì Thầy và vì tin mừng, ₃₀mà không nhận được gấp trăm, bây giờ, trong thời gian này, nhà cửa và anh em, chị em, mẹ, con cái, ruộng đất, cùng với sự ngược đãi, và sự sống đời đời trong thời đang đến” (Mc 10,29-30). Kiểu nói “vì Đức Giê-su” (“vì Tôi”, “vì Thầy”) ám chỉ hành động “tin vào Đức Giê-su” và “trung tín với Người” cho đến cùng. Cụm từ tiếp theo “vì tin mừng” có thể hiểu là “vì tuân giữ giáo huấn của Đức Giê-su”, nghĩa là “vì sống theo tin mừng Đức Giê-su rao giảng” mà các môn đệ có thể bị bách hại, bị ngược đãi, bị mất mạng sống.

Tóm lại, nghĩa đầu tiên của từ tin mừng và cũng là nghĩa quan trọng trong Tin Mừng Mác-cô: “tin mừng” là “tin mừng của Đức Giê-su Ki-tô”, là “tin mừng Đức Giê-su rao giảng”.

2) Tin mừng của Thiên Chúa

Lời tựa Tin Mừng Mác-cô cho biết nội dung lời rao giảng của Đức Giê-su như sau: “Sau khi Gio-an bị nộp, Đức Giê-su đến Ga-li-lê rao giảng tin mừng của Thiên Chúa (to euaggelion tou theou)” (1,14). Tin mừng của Thiên Chúa là tin mừng cứu độ Thiên Chúa dành cho nhân loại qua biến cố Đức Giê-su đến thế gian giải thoát con người khỏi ách tội lỗi và sự chết.

3) Tin mừng của các môn đệ

Cụm từ “tin mừng của các môn đệ” hiểu theo nghĩa “tin mừng các môn đệ rao giảng”. Đức Giê-su nói về sứ vụ của các môn đệ như sau: “₉Phần anh em, anh em hãy coi chừng, người ta sẽ nộp anh em cho các hội đồng và các hội đường; anh em sẽ bị đánh đòn và sẽ phải đứng trước quan quyền và vua chúa vì Thầy để làm chứng trước mặt họ. ₁₀Và tin mừng phải được rao giảng trước tiên cho mọi dân tộc” (13,9-10). Cho dù trong hoàn cảnh khó khăn bách hại, tin mừng vẫn được rao giảng. Mc 16,15 (phần kết dài của sách Tin Mừng Mác-cô) nói rõ sứ vụ của các môn đệ là “rao giảng tin mừng”. Đức Giê-su nói với họ: “Anh em hãy đi khắp thế gian, rao giảng tin mừng cho mọi thụ tạo” (16,15).

Trong trình thuật người phụ nữ xức dầu thơm cho Đức Giê-su tại nhà ông Si-mon Cùi (Mc 14,3-9) Đức Giê-su nói với những kẻ gắt gỏng với cô ấy như sau: “₈Điều cô ấy có, cô ấy đã làm, cô ấy đã xức dầu thơm thân thể Tôi trước để chuẩn bị mai táng. ₉A-men, Tôi nói cho các ông: Tin mừng được loan báo ở đâu trong khắp thế gian, thì điều cô ấy vừa làm sẽ được kể lại để nhớ tới cô ấy” (14,8-9). Kiểu nói “tin mừng được loan báo ở đâu trong khắp thế gian” ám chỉ đến sứ vụ rao giảng tin mừng của các môn đệ thời Đức Giê-su; cũng như sứ vụ rao giảng tin mừng của Hội Thánh và của từng người tin qua mọi thời đại.

Tóm lại, như Đức Giê-su đã rao giảng tin mừng, các môn đệ cũng được Người trao phó sứ vụ rao giảng tin mừng. Các môn đệ rao giảng về cuộc đời và sứ vụ của Đức Giê-su. Nhờ các môn đệ (13,10) tin mừng được rao giảng cho mọi loài thọ tạo (16,15) và tin mừng sẽ lan rộng khắp nơi qua dòng thời gian (14,9). Cụ thể lời rao giảng tin mừng của các môn đệ được thuật lại trong sách Công Vụ, trong các thư Phao-lô và trong một số sách khác của Tân Ước.

4) Tin mừng là chính Đức Giê-su

Người thuật chuyện kết thúc Lời tựa sách Tin Mừng Mác-cô (1,1-15) bằng cách thuật lại lời rao giảng của Đức Giê-su: “₁₄Sau khi Gio-an bị nộp, Đức Giê-su đến Ga-li-lê rao giảng tin mừng của Thiên Chúa. ₁₅Người nói rằng: “Thời gian đã viên mãn, và Triều Đại của Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối và hãy tin vào tin mừng” (Mc 1,14-15). Lời mời gọi “hãy sám hối và hãy tin vào tin mừng” tóm kết mục đích toàn bộ sách Tin Mừng Mác-cô. “Tin” là đề tài chính của sách Tin Mừng, mục đích giáo huấn của Đức Giê-su là để thính giả và độc giả “Tin vào Đức Giê-su” để được sống. Vì thế, kiểu nói “tin vào tin mừng” có thể hiểu là “tin vào Đức Giê-su”. Do đó, song song với 1,14, có thể hiểu “Đức Giê-su là tin mừng”. Chính Đức Giê-su là “tin mừng của Thiên Chúa” (1,14) dành cho nhân loại.

Kết luận

Những quan sát trên cho thấy danh từ “tin mừng” (euaggelion) xuất hiện 8 lần trong Mác-cô là đề tài quan trọng và hàm ẩn nhiều ý nghĩa phong phú và độc đáo. Tin Mừng Mác-cô dùng từ “tin mừng” (euaggelion) để nói đến bốn ý nghĩa: (1) “Tin mừng của Đức Giê-su”, (2) “Tin mừng của Thiên Chúa”, (3) “Tin mừng của các môn đệ”, (4) “Tin mừng là chính Đức Giê-su”. Từ “tin mừng” được dùng để nói về nhiều thực tại khác nhau, nhưng chỉ có một “tin mừng” duy nhất, đó là “TIN MỪNG CỦA THIÊN CHÚA” (1,14), tin mừng đó chính là Đức Giê-su (1,15), đó là tin mừng Đức Giê-su rao giảng (1,1). Khi các môn đệ rao giảng tin mừng của Đức Giê-su cũng là rao giảng tin mừng của Thiên Chúa dành cho nhân loại.

Nội dung các sách Tin Mừng là thuật lại tin mừng của Thiên Chúa được trình bày qua Đức Giê-su. Hội Thánh không ngừng nỗ lực sống tin mừng và rao giảng tin mừng cho nhân loại. Như thế, có thể nói đến năm nghĩa của từ “tin mừng” (euaggelion): bốn nghĩa trong Tin Mừng Mác-cô như đã phân tích trên đây và nghĩa thứ năm là các sách “Tin Mừng”./.

Ngày 27 tháng 11 năm 2011.

Giu-se Lê Minh Thông, O.P.
http://leminhthongtinmunggioan.blogspot.com