Tiến trình tổ chức các tư tế trong lịch sử Israel

Tình trạng như miêu tả trong Bộ Ngũ Thư thường phản ánh giai đoạn sau thời xuất hành tức từ sau năm 1350 trước công nguyên. Việc thành lập chức tư tế được thuật lại với nhiều chi tiết trong số các luật lệ hướng dẫn việc phụng tự, như ghi trong sách Xuất Hành chương 28 câu 1 tới chương 29 câu 35, và trong sách Lêvi chương 8 câu 1 tới chương 10 câu 20. Các văn bản nhấn mạnh trên tương quan đặc biệt giữa các tư tế và Thiên Chúa, và cho thấy các tư tế cũng có một nhiệm vụ xã hội nữa.

Thật thế chương 28 sách Xuất Hành miêu tả phẩm phục của các tư tế: áo êphốt, túi đeo trước ngực, áo khoác, dấu thánh hiến, y phục của tư tế. Chương 29 tường thuật việc ông Aharon và các con ông được thánh hiến, công việc thánh hiến, thanh tẩy, mặc phẩm phục và xức dầu, lễ vật, lễ tấn phong các tư tế Lêvi và tiệc thánh.

Ba chương 8,9,10 sách Lêvi trình thuật chi tiết lễ tấn phong và thánh hiến các tư tế. ”Giavê phán với ông Môshê rằng: Hãy đem theo Aharon cùng với các con nó, và lấy các phẩm phục, dầu tấn phong, con bò dùng làm lễ tạ tội, hai con cừu đực và giỏ bánh không men. Rồi hãy tập hợp toàn thể cộng đồng ở cửa Lều Hội Ngộ. Ông Môshê làm như Giavê đã truyền cho ông, và cộng đồng tụ tập ở cửa Lều Hội Ngộ. Ông Môshê nói với cộng đồng: ”Đây là điều Giavê truyền phải làm”.

Ông Môshê cho ông Aharon và các con ông ấy đến gần, và lấy nước tắm rửa họ. Ông mặc áo dài cho ông ấy, thắt đai lưng, choàng áo khoác, và đặt áo êphốt trên ông; ông lấy băng chéo của áo êphốt thắt cho ông và cho ông mặc áo ấy; ông đeo khăn ngực cho ông ấy và bỏ các thẻ xăm urim và tummin vào khăn ngực; ông lấy mũ tế đội lên đầu ông ấy và dính vào phía trước mũ tế huy hiệu bằng vàng, là dấu thánh hiến, như Giavê đã truyền cho ông.

Ông Môshê lấy dầu tấn phong xức Nhà Tạm cùng mọi vật ở trong, và thánh hiến tất cả; ông lấy dầu rảy trên bàn thờ bảy lần, rồi xức dầu bàn thờ cùng mọi đồ phụ thuộc, vạc và đế vạc, để thánh hiến những vật đó. Ông đổ dầu tấn phong lên đầu ông Aharon và xức dầu để thánh hiến ông.

Ông cho các con ông Aharon đến gần, mặc áo dài cho họ, thắt đai lưng và lấy mũ đội lên đầu họ, như Giavê đã truyền cho ông.

Ông Môshê cho dẫn con bò dùng làm lễ tạ tội đến. Ông Aharon và các con ông đặt tay lên đầu con bò dùng làm lễ tạ tội. Ông Môshê sát tế nó, lấy máu nó và dùng ngón tay mà bôi vào các góc cong ở chung quanh bàn thờ, và xóa tội cho bàn thờ; ông đổ máu còn lại xuống chân bàn thờ, và cử hành lễ xóa tội cho bàn thờ để thánh hiến. Ông Môshê lấy tất cả lớp mỡ ở trên bộ lòng, khối mỡ gan, hai trái cật với lớp mỡ, mà đốt cho cháy nghi ngút trên bàn thờ. Nhưng con bò, da, thịt và phân nó, thì ông bỏ vào lửa mà thiêu bên ngoài trại, như Giavê đã truyền cho ông.

Ông cho dẫn con cừu đực dùng làm lễ toàn thiêu đến gần. Ông Aharon và các con ông đặt tay lên đầu con cừu. Ông Môshê sát tế nó và rảy máu chung quanh bàn thờ; ông xả con cừu ra từng mảnh, rồi đốt cái đầu, các mảnh đã xẻ và mỡ cho cháy nghi ngút. Còn lòng và chân, ông Môshê lấy nước mà rửa, rồi ông đốt tất cả con cừu cho cháy nghi ngút trên bàn thờ. Đó là lễ toàn thiêu, là hương thơm làm vui lòng Giavê, như Giavê đã truyền cho ông.

Ông cho dẫn con cừu đực thứ hai đến gần, con cừu dùng cho lễ trao quyền. Ông Aharon và các con ông đặt tay lên nó. Ông Môshê sát tế nó, rồi lấy máu bôi vào trái tai phải ông Aharon, vào ngón cái tay phải và ngón cái chân phải ông. Ông Môshê cho các con ông Aharon lại gần và lấy máu bôi vào trái tai phải của họ, vào ngón cái tay phải của họ, và vào ngón cái chân phải của họ; ông Môshê rảy máu chung quanh bàn thờ. Ông lấy mỡ, đuôi, tất cả lởp mỡ bọc ngoài bộ lòng, khối mỡ của gan, hai trái cật với lởp mỡ, và đùi phải. Từ trong giỏ bánh không men ở trước nhan Giavê ông lấy ra một tấm bánh ngọt không men, một tấm bánh ngọt chiên với dầu và một tấm bánh trắng, và đặt lên trên mỡ và đùi phải. Tất cả những thứ đó, ông đặt trên bàn tay ông Aharon và trên bàn tay các con ông ấy, rồi làm nghi thức tiến dâng trước nhan Giavê. Sau đó ông lấy lại các vật ấy từ bàn tay họ, và đem đốt cho cháy nghi ngút ở bàn thờ, bên trên lễ vật toàn thiêu. Đó là hy lễ dâng trong ngày trao quyền, là hương thơm làm vui lòng Giavê, là lễ hỏa tế dâng Giavê. Ông Môshê lấy cái ức và làm nghi thức tiến dâng trong lễ trao quyền, như Giavê đã truyền cho ông.

Ông Môshê lấy dầu tấn phong và lấy máu trên bàn thờ rảy trên ông Aharon và phẩm phục của ông, trên các con ông ấy và phẩm phục của họ; như thế ông thánh hiến ông Aharon và phẩm phục của ông, các con ông và phẩm phục của họ. Ông Môshê nói với ông Aharon và các con Ông: ”Hãy nấu thịt ở cửa Lều Hội Ngộ, ở đó hãy ăn thịt và ăn bánh để trong giỏ dùng trong lễ trao quyền, như tôi đã truyền rằng: ”Ông Aharon và các con sẽ ăn thứ ấy. Thịt và bánh còn thừa, ông và anh em hãy bỏ vào lửa mà thiêu. Trong vòng bảy ngày, ông và anh em không được ra khỏi Lều Hội Ngô, cho đến khi mãn thời gian làm lễ trao quyền cho ông và anh em, vì người ta sẽ làm lễ trao quyền cho ông và anh em trong vòng bảy ngày. Giavê đã truyền phải làm như hôm nay người ta đã làm để cử hành lễ xá tội cho ông và anh em. Trong vòng bảy ngày ông và anh em phải ở lại cửa Lều Hội Ngộ, ngày và đêm, phải giữ điều Giavê truyền giữ, để ông và anh em khỏi chết. Đó là lệnh truyền tôi đã nhận được”. Ông Aharon và các con đã làm điều Giavê dùng ông Môshê mà truyền” (Lv 8,1-36).

Tiếp đến chương 9 sách Lêvi miêu tả việc các tư tế nhậm chức và bắt đầu thi hành chức tư tế của họ. ”Đến ngày thứ tám, ông Môshê gọi ông Aharon và các con ông ấy, cũng như các kỳ mục Israel, và nói với ông Aharon: ”Ông hãy bắt một con bê để làm lễ tạ tội, với một con cừu đực để làm lễ toàn thiêu, và hai con toàn vẹn, và hãy tiến dâng chúng trước nhan Giavê. Rồi ông hãy nói với con cái Israel rằng: ”Hãy bắt một con dê đực để làm lễ tạ tội, một con bê với một con chiên, cả hai phải được một tuổi, toàn vẹn, để làm lễ toàn thiêu, một con bò đực và một con dê đực để làm lễ kỳ an dâng trước nhan Giavê, và một lễ phẩm nhào với dầu; vì hôm nay Giavê sẽ xuất hiện giữa anh em.

Họ đưa đến trước Lều Hội Ngộ những gì ông Môshê đã truyền, rồi toàn thể cộng đồng lại gần và đứng trước nhan Giavê. Ông Môshê nói: ”Đây là điều Giavê đã truyền cho anh em; anh em hãy thi hành để vinh quang Giavê xuất hiện giữa anh em”. Ông Môshê nói với ông Aharon: ”Ông hãy lại gần bàn thờ, hãy dâng lễ tạ tội và lễ toàn thiêu của ông, để làm lễ xá tội cho ông và cho dân, rồi hãy dâng lễ tiến của dân để cử hành lễ xá tội cho họ, như Giavê đã truyền. Ông Aharon lại gần bàn thờ và sát tế con bê để làm lễ tạ tội cho chính mình. Các con ông Aharon đem máu lại cho ông, ông nhúng ngón tay vào máu, bôi lên các góc cong của bàn thờ, rồi đổ máu xuống trên bàn thờ. Mỡ, hai trái cật và khối mỡ lấy từ gan của lễ vật tạ tội, thì ông đốt cho cháy nghi ngút trên bàn thờ, như Giavê đã truyền cho ông Môshê; còn thịt và da, ông bỏ vào lửa mà thiêu bên ngoài trại.

Ông sát tế lễ vật toàn thiêu; các con ông Aharon mang máu đến cho ông, và ông rảy máu chung quanh bàn thờ. Họ cũng mang đến cho ông lễ vật toàn thiêu đã xả thành mảnh, cùng với cái đầu, và ông đốt cho cháy nghi ngút trên bàn thờ. Ông rửa lòng và chân nó, rồi đốt cho cháy nghi ngút trên bàn thờ, bên trên lễ toàn thiêu.

Ông dâng lễ tế của dân: ông bắt con dê đực dùng làm lễ tạ tội cho dân, sát tế và dâng nó làm lễ tạ tội như con trước. Ông dâng tiến lễ toàn thiêu và làm như luật định. Ông tiến dâng lễ phẩm: Ông bốc một nắm đầy lễ phẩm và đốt cho cháy nghi ngút trên bàn thờ, thêm vào lễ toàn thiêu buổi sáng.

Ông sát tế con bò đực, và con cừu đực làm hy lễ kỳ an cho dân; các con ông Aharon mang máu đến cho ông và ông rảy máu chung quanh bàn thờ. Mỡ con bò và mỡ con cừu, cái đuôi, mỡ chài, hai trái cật và khối mỡ của gan, thì họ đặt trên những cái ức, và ông đốt cho cháy nghi ngút trên bàn thờ. Ức và đùi phải, thì ông Aharon làm nghi thức tiến dâng trước nhan Giavê, như ông Môshê đã truyền.

Ông Aharon giơ tay trên dân và chúc phúc cho họ; rồi ông đi xuống, sau khi đã cử hành lễ tạ tội, lễ toàn thiêu và lễ kỳ an. Ông Môshê và ông Aharon vào Lều Hội Ngộ, rồi đi ra chúc phúc cho dân. Vinh quang Giavê đốt sạch lễ toàn thiêu và mỡ trên bàn thờ. Thấy thế toàn dân reo mừng và cúi rạp xuống” (Lv 9,1-24).

Hai văn bản trên cho thấy cung cách dâng các lễ tạ tội, lễ toàn thiêu và lễ kỳ an. Các lễ này sẽ được cử hành trong lịch sử tế tự của Israel cho tới thời Chúa Giêsu và chỉ chấm dứt khi đền thờ Giêrusalem bị đế quốc Roma phá hủy và thiêu rụi năm 70 sau cômg nguyên. Chương 10 sách Lêvi đưa ra một số quy định bổ sung, trong đó có lệnh cấm ông Aharon và các con uống rượu.

(Thần Học Kinh Thánh bài 1110)

Linh Tiến Khải