Giới thiệu cuốn sách
“Địa chí Thanh Hóa, Tập I: Địa lý & Lịch sử” là một công trình khảo cứu lớn, nghiêm túc và đầy tâm huyết, được biên soạn bởi Tỉnh ủy – Hội đồng Nhân dân – Ủy ban Nhân dân tỉnh Thanh Hóa. Cuốn sách được xuất bản vào năm 2000 bởi Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, độ dày: 927 trang, kích thước 27 cm.
Mục đích của cuốn địa chí là tổng hợp một cách toàn diện những kiến thức về thiên nhiên, con người, lịch sử, văn hóa – xã hội… của Thanh Hóa, kể từ nguồn cội cổ xưa đến những biến đổi mới mẻ trong thời đại hiện đại. Nó là một nguồn tư liệu quý không chỉ cho giới nghiên cứu, mà cho cả những ai yêu mến lịch sử, văn hóa, muốn hiểu sâu về xứ Thanh – nơi có vị trí địa lý và lịch sử đặc thù trong lòng Tổ quốc.
Tóm tắt nội dung
Cuốn địa chí được chia thành hai phần lớn: Địa lý và Lịch sử, mỗi phần chứa đựng những phân tích sâu sắc về tự nhiên và nhân văn, chi tiết từng vùng miền, từng dấu mốc lịch sử. Dưới đây là những điểm nổi bật:
Phần I: Địa lý
- Thanh Hóa là tỉnh cực Bắc của vùng Trung Bộ, với những đường biên giới, điểm cực rõ ràng: cực Bắc, cực Nam, cực Tây, cực Đông đều được định vị; chiều dài bờ biển, thềm lục địa, địa hình đồi núi – đồng bằng – ven biển phân hóa đậm nét.
- Khí hậu mang tính chất giao thoa giữa Bắc Bộ và Trung Bộ: mùa mưa, mùa khô rõ rệt; ảnh hưởng của gió mùa; có cả những nét vừa giống Bắc Bộ vừa mang đặc điểm Trung Bộ.
- Đặc điểm nền địa chất, sinh thái, thủy văn, địa mạo – từ sông Mã, sông Chu, vùng núi cao phía Tây tới đồng bằng, bãi biển ven Đông – đều được khảo sát kỹ.
Phần II: Lịch sử
- Hình thành thời kỳ tiền sử: xuất hiện các nền văn hóa xưa như Hoa Lộc, Cồn Chân Tiên, Đông Khối… những dấu tích khảo cổ học cho thấy Thanh Hóa là một trong những trung tâm cư trú, sản xuất nông nghiệp và phát triển văn hóa từ rất sớm.
- Thời Bắc thuộc và quá trình đồng hóa, tiếp biến văn hóa; sự xuất hiện của bộ Cửu Chân, sông Mã…, những bước phát triển trong tổ chức xã hội khi đất nước bị cai trị bởi các triều đại phương Bắc.
- Các thời kỳ dựng nước, giữ nước, vai trò lịch sử của Thanh Hóa trong bao khúc quanh quan trọng của lịch sử dân tộc – từ khởi nghĩa, phong trào, đến sự phát triển của chính quyền, văn hóa, xã hội vùng xứ Thanh.
Giá trị cảm xúc và sử thi
Đọc Địa chí Thanh Hóa, Tập I: Địa lý & lịch sử, ta như nghe được tiếng vọng của một “quê hương muôn thuở”, nơi núi sông sừng sững, biển cả bao la, vùng đồng bằng rộng lớn với sông ngòi chảy mãi; nơi con người kiên cường, chịu khó, sáng tạo, giữ gìn bản sắc riêng mình qua bao biến động thời đại.
Cuốn sách không chỉ là bản mô tả của địa lý và lịch sử khô khan — nó là lời kể sử thi của đất nước, qua lăng kính vùng đất Thanh Hóa: nơi cội nguồn văn hóa, nơi khởi nguyên các nền văn minh khảo cổ; nơi các thế hệ người dân từ cổ chí kim đã dệt nên bản anh hùng ca dựng nước, giữ nước, phấn đấu vươn lên trong bão tố lịch sử.
Đọc sách: 602008309-Địa-Chi-Thanh-Hoa-Tập-1